Voorbeelden van burgerparticipatie

2021-09-01

Ben jij een bestuurder, burger of ontwikkelaar en heb jij een vraagstuk waarvoor je burgerparticipatie wil of moet toepassen? Bekijk hieronder een overzicht van diverse vormen van participatie met de verschillende kenmerken om te beslissen welke voor jou van toepassing kan zijn. Wil je verder overleggen wat voor jouw vraagstuk het beste werkt? Neem dan contact met ons op.

Bestanden

Burgerparticipatie Tool

Filter

Ik ben...

Bestuurder
Burger/bewoner
Ontwikkelaar

Ik wil...

Selecteer een doelgroep om de bijbehorende vragen te zien.

Uw mogelijke toepassingen

Gebruik het filter om mogelijke toepassingen te zien.

Klankbordgroep

Een dialoogtafel waaraan een groep vertegenwoordigers van een belangengroep als stakeholder deelnemen.

Praktijkvoorbeelden
  • Hoofddoel: belangen en overwegingen meenemen in besluitvorming
  • Beperkt aantal deelnemers
Praktijkvoorbeelden
Lees meer

Participatieve Waarde Evaluatie (PWE)

Een participatieve-waarde-evaluatie (PWE) is een online omgeving waarbij de burger op de stoel van de besluitvormer kan zitten. Burgers laten zien welke beslissing en afwegingen zij zouden maken als ze zelf voor de keuze stonden. Grote groepen burgers kunnen via een PWE op een laagdrempelige manier worden geraadpleegd.

Praktijkvoorbeelden
  • Een grote groep burgers raadplegen over hun voorkeuren en afwegingen bij de beslissing van de overheid.
  • Onbeperkt aantal
  • Raadplegen
Praktijkvoorbeelden
Lees meer

Burgerforum

Een Burgerforum is een dialoog tussen een willekeurig geselecteerde groep burgers die met elkaar een advies schrijven aan de overheid. Het advies geeft een overzicht van alle meningen en belangen van burgers die worden geraakt door een keuze die de overheid moet maken.

Praktijkvoorbeelden
  • Een overzicht krijgen van wat burgers belangrijk vinden bij het maken van plannen.
  • 20
  • Adviseren
Praktijkvoorbeelden
Lees meer

Wat is Participatieve Waarde Evaluatie?

Participatieve Waarde Evaluatie (PWE)

 

Wat is Participatieve Waarde Evaluatie?

Een Participatieve Waarde Evaluatie (PWE) is een methode om grote groepen (duizenden tot tienduizenden) burgers te raadplegen over vraagstukken van bestuurders. Doorgaans gaat dit over plannen die nog uitgevoerd moeten worden. De kern van deze methode is dat de burger in een online omgeving op de stoel van de bestuurder zit. In de simulatie worden de voor- en nadelen van de beleidsopties uiteengezet. Ondertussen moeten ze rekening houden met beperkingen, bijvoorbeeld een beperkt budget of ruimtegebruik. Net als de bestuurders moet de burger in deze simulatie afwegingen maken. Elke deelnemer kan binnen een halfuur een eigen afweging maken en met antwoorden op open vragen toelichten hoe ze tot deze conclusie komen. 

Meedoen aan een PWE kost weinig tijd in vergelijking met bijvoorbeeld een klankbordgroep en is online vanuit huis. De toegankelijkheid maakt deze methode vaak representatiever dan andere methodes. Besluitvormers krijgen een breed inzicht in de verschillende waarden, voorkeuren en zorgen van burgers. 

Een onafhankelijke partij zoals Populytics ontwikkelt de simulatie en slaat alle gegevens veilig op. Met de data kunnen verschillende analyses worden gemaakt. Zo kan een PWE een overzicht geven van de meest populaire keuze-opties, maar ook beantwoorden of bevolkingsgroepen onderling verschillen van voorkeuren. Denk bijvoorbeeld aan differentiatie in leeftijd. De open antwoorden kunnen bovendien inzicht geven hoe burgers de keuze afwegen, welke waarden meespelen en aan welke voorwaarden de keuzes volgens hen moet voldoen. Het rapport van de raadpleging wordt door de onafhankelijke partij gepresenteerd aan de overheid of ontwikkelaar. 

De PWE kan ook ingezet worden in combinatie met andere participatievormen, zoals een burgerforum.

 

Hoofddoel PWE

  • Bestuurder: Een overzicht krijgen van wat een grote groep burgers vindt van uw verschillende beleidskeuzes. 
  • Bewoner/burger: Op een snelle en toegankelijke manier laten zien wat u belangrijk vindt bij het maken van een beleidskeuze die uw leven beïnvloedt. 
  • Ontwikkelaar: Een overzicht krijgen van wat een grote groep inwoners vindt van uw verschillende keuze-opties. 

 

Data

  • Aantal deelnemers: Minimaal 1.000 -> 300? > geen? – maximaal ? geen?
  • Rol van de deelnemers: Raadplegen
  • Duur: Minimaal 3 maanden 
  • Budget: Minimaal €35.000 -> 20.000?


 

Praktijkvoorbeelden
Praktijkvoorbeelden
Lees meer

Wat is een referendum?

Hier komt meer informatie over wat een referendum is.

Praktijkvoorbeelden
Praktijkvoorbeelden
Lees meer

Wat is een omgevingsraad?

Omgevingsraad   

 

Wat is een omgevingsraad

Een Omgevingsraad is een methode om alle belanghebbenden rond een vraagstuk of initiatief aan één tafel in gesprek te brengen. Het doel van een Omgevingsraad is het creëren van een gelijk speelveld tussen de verschillende partijen zodat zij kunnen overleggen en tot consensus kunnen komen. De Omgevingsraad is de verzameling van stakeholders die in gesprek gaan met de ontwikkelende partij (of partijen) om te komen tot (nadere) afspraken, onder begeleiding van een onafhankelijke voorzitter. Een Omgevingsraad beantwoordt de vraag: met welk plan of welke uitvoering kunnen alle betrokken partijen akkoord gaan? 

De Omgevingsraad wordt gevormd door alle partijen die worden getroffen door een bestaand plan. Een Omgevingsraad kan bijvoorbeeld worden gebruikt om omwonenden te betrekken bij de uitvoering van plannen die hun leefomgeving gaan veranderen. 

Het initiatief voor een Omgevingsraad ligt bij een ontwikkelaar of het bevoegd gezag dat uiteindelijk toestemming verleent aan het uitvoeren van de plannen. Vervolgens wordt de Omgevingsraad samengesteld door een onafhankelijke partij. De onafhankelijke partij selecteert een voorzitter en secretaris, en zorgt dat alle betrokken partijen vertegenwoordigd zijn in de Omgevingsraad. Hoe later in het proces met een Omgevingsraad wordt gestart, des te moeilijker het wordt om tot een effectief en constructief werkende Omgevingsraad te komen.

Burgers kunnen op meerdere manieren onderdeel worden van een Omgevingsraad. Zo kan gekozen worden een aantal inwoners persoonlijk te vragen deel te nemen aan de discussie. Ook kunnen actiegroepen een delegatie sturen. Om de groepsgrootte te beperken en toch veel burgers te bereiken, kan ook een Bewonersplatform worden opgericht. Burgers  overleggen dan eerst zelf onderling, voordat ze een delegatie namens hen laten deelnemen en inbrengen aan de Omgevingsraad. Een plaform kan ook wordne opgezet voor andere partijen met grotere achterban (actiegroepen, grondeigenaren, etc.)

In een Omgevingsraad moeten onderling argumenten worden uitgewisseld en belangen worden gedeeld. Dit vraagt van alle partijen om begrip op te brengen voor het belang van de ander. Het is daarom moeilijk om vanuit een situatie met veel conflict of wantrouwen te starten met een Ondernemingsraad. 

De uitkomst van een Omgevingsraad is geen voorstel waar het bevoegd gezag alleen nog maar “ja” op hoeft te zeggen. Toch is een bereikte consensus niet helemaal vrijblijvend: als het bevoegd gezag afwijkt van de overeenstemming, moet zij dit goed kunnen onderbouwen. 

Uit de voorbeelden blijkt ook dat een Omgevingsraad niet een vast model is dat alleen maar van de plank gehaald behoeft te worden om aan de slag te kunnen gaan. Als een Omgevingsraad wordt overwogen, is het zaak om in elk geval de volgende vragen uit te werken.
 

  • Wat is het juiste moment om een Omgevingsraad in te stellen?
  • Welke partijen moeten aan tafel komen?
  • Hoe kan er een representatieve vertegenwoordiging worden gerekruteerd vanuit de (doorgaans niet georganiseerde) omwonenden?
  • Wat is de relatie tussen actiegroepen en een burgerplatform?
  • Hoe kan er voor een “gelijk speelveld” worden gezorgd? In het bijzonder: hoe ondersteun je omwonenden zodat ze niet vol onzekerheid en wantrouwen aan tafel zitten? Hoe wordt het gebrek aan kennis ingevuld?
  • Op welke manier kunnen afspraken worden geborgd, gegeven het feit dat de deelnemende omwonenden andere omwonenden niet formeel kunnen en mogen vertegenwoordigen?
  • Hoe lang moet de Omgevingsraad blijven functioneren?
  • Wordt er in een Omgevingsraad ook onderhandeld over de verdeling van lusten en lasten of is dat enkel een zaak tussen ontwikkelaars en omwonenden?


Hoofddoel Omgevingsraad

 
Bestuurder: Een inzicht te krijgen in een zo goed mogelijke invulling van de uitvoering van een plan voor alle belanghebbenden. 


Bewoner/burger: Met alle belanghebbenden overleggen om tot een plan te komen dat het belang van de burger respecteert. 


Ontwikkelaar: Overeenstemming bereiken met de omgeving en partijen die worden geraakt door uw plannen.

 

Data


Aantal deelnemers: Maximaal 20 
Rol van de deelnemers: Besluiten
Duur: Minimaal 4 maanden 
Budget: Minimaal €30.000 


 

Praktijkvoorbeelden
Praktijkvoorbeelden
Lees meer

Wat is een stakeholderstafel?

Hier komt meer informatie.

Praktijkvoorbeelden
Praktijkvoorbeelden
Lees meer

Wat is een klankbordgroep?

Klankbordgroep    

 

Wat is een klankbordgroep

Een klankbordgroep geeft overheden de kans om te luisteren naar de zorgen en behoefte van burgers zodat zij daar rekening mee kan houden bij afgebakende ontwikkelingen, zoals het aanleggen van een nieuwe provinciale weg. De klankbordgroep kan voorafgaande, tijdens en achteraf door de overheid geraadpleegd worden. Een Klankbordgroep beantwoordt de vraag: hoe denkt de burger over (de vorderingen) van dit plan?  

Een Klankbordgroep kan worden begonnen door een ontwikkelaar of het bevoegd gezag dat uiteindelijk toestemming verleent aan het uitvoeren van de plannen. Vervolgens wordt de klankbordgroep samengesteld door een onafhankelijke partij. De onafhankelijke partij selecteert een voorzitter en secretaris. 

De leden van een klankbordgroep kan een willekeurig geselecteerde groep burgers zijn om en representatieve groep te creëren van de bevolking in het gebied. De initiatiefnemer van de klankbordgroep kan ook een zo divers mogelijk bestand van belangengroepen uitnodigen een delegatie te sturen. Om de groepsgrootte te beperken en toch veel burgers te bereiken, kan ook een Bewonersplatform worden opgericht. Burgers en actiegroepen overleggen dan eerst onderling, voordat ze een delegatie namens hen laten deelnemen aan de Klankbordgroep.    

De uitkomst van een klankbordgroep is relatief vrijblijvend: het bevoegd gezag kan de zorgen en behoeften uit de dialoog naast zich neerleggen. Wel is het belangrijk dat ze in dat geval uitlegt waarom andere belangen zwaarder wegen.

 

Hoofddoel klankbordgroep

  • Bestuurder: De vinger aan de pols houden bij de ontwikkeling van beleid of uitvoering van aanpassingen aan de omgeving.
  • Bewoner/burger: In gesprek laten weten aan de uitvoerders van de plannen wat uw mening is over de ontwikkelingen van besluiten in uw omgeving. 
  • Ontwikkelaar: De vinger aan de pols houden bij de ontwikkeling van beleid of uitvoering van aanpassingen aan de omgeving.

 

Data

  • Aantal deelnemers: Maximaal 40  
  • Rol van de deelnemers: Raadplegen
  • Duur: Minimaal 1 maand 
  • Budget: Minimaal €10.000 
Praktijkvoorbeelden
Praktijkvoorbeelden
Lees meer

Wat is een enquete?

Hier komt meer informatie.

Praktijkvoorbeelden
Praktijkvoorbeelden
Lees meer

Wat is een bewonersavond?

Hier komt meer informatie.

Praktijkvoorbeelden
Praktijkvoorbeelden
Lees meer

Wat is een burgerforum?

Burgerforum 

 

Wat is een burgerforum 

Een burgerforum is een dialoog tussen willekeurig geselecteerde burgers die met elkaar een advies schrijven aan de overheid over plannen die in de designfase zijn. Het advies geeft een overzicht van de meningen, zorgen en behoeften van de mensen die worden geraakt door een keuze van de overheid. Een burgerforum beantwoordt de vraag: waar moet de politiek volgens de burger rekening mee houden? Op deze manier komt de burger aan tafel bij de bestuurders die de beslissingen maken binnen de democratisch bepaalde kaders van bijvoorbeeld een regeerakkoord of gemeentelijk college-akkoord.

Een burgerforum brengt advies uit vanuit het belang en perspectief van de burger als stakeholder. Dit betekent dat het burgerforum wel rekening kan en zal houden met het belang van andere stakeholders maar dat dit niet leidend is.

De leden van een burgerforum worden willekeurig geselecteerd. Dat wil zeggen dat iedere inwoner van het gebied evenveel kans heeft om deel uit te maken van de groep die het advies schrijft. Alle ingelootte burgers krijgen de mogelijkheid zich aan te melden. Een onafhankelijke partij selecteert vervolgens op basis van vooraf gedefinieerde afwegingscriteria en met het doel een representatieve groep te creëren van de bevolking in het gebied.

Het proces wordt ontworpen en begeleid door een onafhankelijke partij. Het proces bestaat doorgaans uit drie fases: 

  • Leren: De leden van het burgerforum krijgen informatie over de verschillende keuzes waar de overheid of ontwikkelaar voor staat.
  • Dialoog: De leden voeren een dialoog over de afwegingen en wat belangrijk is voor mensen. De procesbegeleider stelt vragen om behoeften en zorgen expliciet te maken die ten grondslag liggen aan meningen en standpunten.
  • Adviseren: In de laatste stap schrijven de leden een samenvatting van de dialoog in de vorm van een advies aan de overheid of ontwikkelaar. Dit advies bestaat uit een breed scala van waarden, behoeften, zorgen en suggesties.

Het burgerforum besluit zelf over de vorm van hun advies. Het advies kan een voorkeur zijn voor een bepaald besluit dat volgens het burgerforum de behoeften en zorgen van burgers het beste dient. De uitkomst kan ook een kader zijn waarbinnen het burgerforum vindt dat de overheid moet blijven met het besluit – zogeheten randvoorwaarden.

Na het besluit wordt het advies door het burgerforum gepresenteerd aan de overheid of ontwikkelaar. Het advies is niet vrijblijvend; als de overheid of ontwikkelaar afwijkt van het advies, moet worden uitgelegd waarom er toch een andere keuze is gemaakt. 

Wanneer onder burgers verschillende meningen bestaan, worden deze parallel aan elkaar in het advies opgenomen. Een compromis is geen noodzaak, omdat het maken van keuzes bij de politiek liggen en niet bij het burgerforum.

De uitkomst van het Burgerforum is bedoeld als inbreng en verrijking voor het reguliere democratisch en wettelijk proces (onze parlementaire democratie).


Het burgerforum cobineren met..

  • Een MGA-aanpak: Hierbij kan het burgerforum de vertegenwoordiging aan tafel namens de burgers invullen. Dit geeft een bredere basis voor de invulling vanuit burgerperspectief 
  • Een Participatieve Waarde Evaluatie (PWE): Het burgerforum verkrijgt inzicht vanuit de mening/opstelling van een bredere groep bewoners die door een PWE opgehaald en geanalyseerd wordt. Het burgerforum neemt deze brede mening (en duiding van waarden) mee in het advies.

 

Hoofddoel burgerforum

  • Bestuurder: Een kleine groep burgers vragen een grondig overzicht te geven van de waarden, behoeften en zorgen over uw beleidsvraagstuk. 
  • Bewoner/burger: In samenwerking met andere burgers aan de overheid laten weten wat mensen belangrijk vinden als bestuurders een beleidskeuze maken. 
  • Ontwikkelaar: Een kleine groep burgers vragen een grondig overzicht te geven van de waarden, behoeften en zorgen over uw investeringsvraagstuk.

 

Data

 

  • Aantal deelnemers: 20-25 
  • Rol van de deelnemende burgers: Adviseren
  • Duur: 6-8 maanden 
  • Budget: €40.000-60.000
     
Praktijkvoorbeelden
Praktijkvoorbeelden
Lees meer

Wat is een burgerberaad?

Hier komt meer informatie.

Praktijkvoorbeelden
Praktijkvoorbeelden
Lees meer